شاعر تهران لب فروبست

فاطمه سالاروند: «شاعر تهران»؛ عنوانی است که هر‌وقت علاقه‌مندان شعر امروز نام «محمدعلی سپانلو» را می شنوند، در ذهنشان برق می‌زند.

چرا به او شاعر تهران و شاعر شهری می‌گویند؟

در میان بهترین شاگردان نیما يوشيج که علاوه بر اندیشه، در شیوه‌ی سرودن هم به او و روش‌هايش وفادار مانده‌اند؛ محمدعلی سپانلو نمونه است. هم‌چنين مي‌توان گفت سپانلو با حافظه‌ای قوی و دقت و تیزبینی خاص خود، ذخیره‌ی عظیم تاریخ شفاهی بود. اتفاقات مهم تاریخ ایران در دوره‌ی عمر 75 ساله‌ی او، خاطرات دور و نزدیک را با هم پیوند زده است.

سپانلو درباره‌ی آدم‌های مهم شهر و روابطشان و نمادهای شهری و ساختمان‌ها و محل‌ها، حرف‌هایی داشت که شاعرانگی در آن‌ها موج می‌زد. او از نگاه یک شاعر، همه‌ی این اتفاق‌ها را می‌دید و تحلیل می‌کرد. اما نه فقط در نوشته‌ها و مصاحبه‌ها و خاطره‌گویی‌هایش، که بیش‌ترین انعکاس این مضمون‌ها را در شعرهای او می‌توان جست‌وجو کرد. علاوه بر این، شناخت او از رگ و ریشه‌های شعر فارسی به اصیل بودن شعرش کمک فراوانی کرد. از جمله‌ی مهم‌ترین دستاوردهای او در زمینه‌ی تحقیق و پژوهش، بازیافتن ابیاتی گم‌‌شده از غزل تاریخی و بسیار مهم و معروف رودکی‌ست با مطلع:

بوی جوی مولیان آید همی

یاد یار مهربان آید همی

و به این ترتیب، شاید صحیح‌ترین و کامل‌ترین نسخه‌ی دیوان رودکی (پدر شعر فارسی) را محمدعلی سپانلو به مخاطبان عرضه کرده است.

دوچرخه

آشنایی او با زبان‌های دیگر و به‌خصوص تسلط بر زبان فرانسه (همچون نیما) چشم‌اندازهای تازه‌اي از قلمروهای دیگر را نیز پیش چشم او گشود و باعث شد بعضی از آثار برجسته‌ی متفکران، نویسندگان و شاعران سرزمین‌های دیگر را ترجمه کند.

از جمله آثاراین شاعر می‌توان به اين مجموعه شعرها اشاره كرد:

«خانم زمان»، «قایق سواری در تهران»، «پاییز در بزرگ‌راه»، «ژالیزیانا» و «سرزمین من».

در اين روزها كه تازه اين شاعر بزرگ را از دست داده‌ايم، يكي از شعرهايش را اين‌جا برايتان مي‌آوريم:

ای روزهای فردا

ای فکرهای زیبا

ای واژه‌های زرین

ای آسمان لرزان

دریای باد و باران

بالای شهر تهران

در انتظار توفان

توفان سرد و سنگین

بهر تو می‌سرایم